De Staat van het Duurzaam Onderwijs geeft een overzicht van verschillende onderzoeken, feiten en cijfers van de mate waarin scholen bezig zijn met leren voor duurzame ontwikkeling. Over het algemeen wijst de eerste Staat van het Duurzaam Onderwijs uit dat leren voor duurzame ontwikkeling een onderwerp is dat op de agenda van overheden, sectorraden en onderwijsinstellingen staat. In het middelbaar en hoger beroepsonderwijs is dit met name te verklaren door de toenemende vraag vanuit praktijkpartners om meer aandacht voor duurzaamheid in de (vak)opleidingen. Maar ook in het funderend onderwijs staat het onderwerp op de agenda. 56% van de basisscholen en 59% van de middelbare scholen besteedt op ad hoc of projectbasis aandacht aan duurzame ontwikkeling. Bijvoorbeeld door mee te doen aan actiedagen of door deelname aan duurzaamheidsprogramma’s.
Verankering blijft achter
Daar waar we zien dat de aandacht voor leren voor duurzame ontwikkeling in alle onderwijslagen toeneemt, is van echte integrale verankering in de breedte van het onderwijssysteem nog lang geen sprake. Uit onderzoek blijkt dat slechts 15% van de scholen in het primair en middelbaar onderwijs duurzame ontwikkeling schoolbreed heeft verankerd. Het hoger onderwijs schetst eenzelfde beeld. Hier zien we bijvoorbeeld dat studenten zich in minors kunnen ontwikkelen op het gebied van duurzaamheid, maar dat het in de reguliere opleidingen vaak zoeken is naar de integratie van duurzaamheid in het curriculum.
Groeiende ambitie
Ondanks het achterblijven van integrale verankering, wijst onderzoek uit dat onderwijsinstellingen en docenten méér aandacht willen besteden aan duurzame ontwikkeling dan dat ze nu doen. Een logische wens, vindt Van der Helm “Leerlingen voorbereiden op de wereld van morgen raakt de kerntaak van onderwijs. Te midden van de huidige crises is het bespreken van maatschappelijke vraagstukken en het onderzoeken van oplossingen hiervoor belangrijk, ook om leerlingen het vertrouwen te geven dat ze de toekomst aankunnen. Bovendien moet het onderwijs aansluiting blijven houden bij hoe de samenleving en de arbeidsmarkt veranderen. Duurzame ontwikkeling gaat over de toekomstbestendigheid van leerlingen, dus het is niet verwonderlijk dat docenten hiermee aan de slag willen.” Hij roept scholen en docenten op om de ruimte die er binnen de bestaande kaders is ten volle te benutten, en duurzame ontwikkeling zo veel mogelijk op te nemen in het bestaande systeem.
Maak de groeiende ambitie waar! Dit kun jij doen:
Verspreid de Staat van het Duurzaam Onderwijs
- Deel het bericht over de staat van het duurzaam onderwijs op social media. Je kunt gebruik maken van de social media kit.
- Overhandig het rapport op jouw school. Wil je een mooi opgemaakt exemplaar ontvangen om dit te doen? Laat het ons via dit formulier weten.
Ben je bestuurder of schoolleider?
- Meld je op persoonlijke titel aan voor het netwerk van Leren voor Morgen voor schoolleiders en bestuurders om op de hoogte te blijven, inspiratie op te doen en samen met collega’s te leren en word als school lid van Cooperatie Leren voor Morgen.
- Ga aan de slag met de SustainaBul VO, SustainaBul MBO of SustainaBul HO. De SustainaBul is een netwerk van scholen dat verdere verduurzaming in het onderwijs probeert te bewerkstelligen d.m.v. kennisdeling en samenwerking tijdens verschillende aparte bijeenkomsten voor bestuurders, schoolleiders en duurzaamheidscoördinatoren. Daarnaast is er een coöperatieve ranking waarbij zij elkaar stimuleren om verdere stappen te zetten. Lees meer en meld je aan.
- Bekijk de inspiratiegids van het Voortgezet Onderwijs en de het MBO, waarin goede voorbeelden van andere scholen worden gedeeld vanuit de SustainaBul.
- Bekijk de webinars over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid in het onderwijs, die in november 2023 in samenwerking met vijf samenwerkende ministeries, zijn georganiseerd. Er zijn vier webinars: 1) Webinar ‘Het curriculum in relatie tot duurzaamheid’, 2) Webinar ‘Pedagogiek en didactiek in relatie tot duurzaamheid’, 3) Webinar ‘Burgerschap en de Sustainable Development Goals’ en 4) Webinar ‘Het verduurzamen van onderwijshuisvesting en bedrijfsvoering’
- Lees het onderzoek van CINOP, wat gaat over duurzaamheid in het mbo en/ of het onderzoek ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling in het Primair en Voortgezet Onderwijs’, over de stand van zake in het primair- en voortgezet onderwijs op het gebied van duurzaamheid.
- Gebruik de Whole School Approach voor duurzame ontwikkeling, een raamwerk dat scholen ondersteunt om duurzaamheidsvraagstukken structureel en in samenhang in de schoolorganisatie te integreren.
- Sluit je aan bij het Bestuurdersoverleg
- Bekijk de pagina voor bestuurders en schoolleiders voor meer tools, events en inspiratie.
Ben je docent?
- Meld je aan bij een van onze netwerken. Dit kan per onderwijslaag, maar je kunt je ook aanmelden bij een docentencommunity (voor het primair– of voortgezet onderwijs)
- Bied je studenten praktijkopdrachten aan rondom duurzaamheid door deze zelf te organiseren, of mee te doen aan een van de landelijke challenges/hacketons op dat gebied. Doe bijvoorbeeld mee aan de 17 werelddoelenles of kijk voor lesmateriaal op de themapagina duurzaamheid van wikiwijs en filter op jouw onderwijslaag.
- Lees het onderzoek over de stand van zake in het primair en voortgezet onderwijs op het gebied van leren voor duurzame ontwikkeling.
- Leer van andere docenten en bekijk de podcasts en artikelen van de winnaars van de Duurzame Docent Verkiezing.
