Hoe ben je in aanraking gekomen met Leren voor Duurzame Ontwikkeling?
“Tijdens mijn biologiestudie heb ik een redelijk beeld gekregen van hoe kwetsbaar sommige ecosystemen zijn. Tegelijkertijd rolde ik het docentschap in en begon ik interesse te krijgen in educatie. Het leek me interessant om daar iets mee te gaan doen in lessen. Toen heb ik gekeken welke mogelijkheden daarin zijn. In mijn master heb ik stagegelopen bij Foodvalley Netwerk. Deze organisatie is het contactpunt tussen universiteit Wageningen en middelbare scholen. Via deze organisatie ben ik betrokken geraakt bij de ontwikkeling van lesmodules voor het vak nlt over duurzaamheid, en ben ik in contact gekomen met het project rondom Leren voor Duurzame Ontwikkeling op Wikiwijs.”
Waarom is het voor jou belangrijk om je hiermee bezig te houden?
“Ik heb tijdens mijn opleiding een redelijk beeld gekregen van vraagstukken die gaan over het voortbestaan van ecosystemen en de rol die de mens daarin speelt. In het onderwijs zie ik dat er onder leerlingen nog best veel misverstanden bestaan en dat er in de samenleving niet altijd bewustzijn voor is. Het zijn kleine stapjes in het gedrag van mensen die daarin uitmaken. Ik vind het bijvoorbeeld erg jammer om te zien dat mensen op straat zomaar sigarettenpeuken op de grond gooien. Daar zit een plastic filter in en als je dat zo weggooit dan komt het plastic op straat terecht. Stel dat iedereen het in de asbak zou gooien, dan zijn we al gelijk af van een van de grootste plastic bronnen in de natuur. Dus vooral het creëren van bewustzijn is van belang.”
Kun je een voorbeeld geven van hoe je dit in jouw lessen meeneemt?
“Ik ben als biologiedocent wel een beetje bevoorrecht wat dat betreft, want het is voor mij vrij gemakkelijk om duurzaamheid te koppelen aan biologie-onderwerpen. Als ik bijvoorbeeld uitleg geef over voedselpiramides, dan kan ik er ook gelijk bij vertellen wat de rol van de leerling in zo’n systeem is. Zo kan ik uitleggen dat wat zij eten uitmaakt in hoeveel energie er verbruikt wordt in de productie van voedsel. Het is vooral belangrijk om te focussen op de kleine dingen die leerlingen zelf kunnen doen en niet alleen stil te staan bij negatieve schrikbeelden. Het is belangrijk dat leerlingen zien waar we al mee bezig zijn en hoe ze op een positieve manier daaraan kunnen meedoen. Het koppelen aan de lesinhoud kan bij biologie vrij makkelijk, maar ook bij andere vakken zijn er genoeg mogelijkheden. Zo kan een natuurkundedocent thema’s verbinden aan lessen over energie. Alle verschillende vakken hebben mogelijkheden.”
Kun je uitleggen wat WikiWijs is?
“WikiWijs is een vrij grote website waar iedereen lesmateriaal met elkaar kan delen. Dat zorgt ervoor dat er ontzettend veel materiaal beschikbaar is, dat je kunt inzetten wanneer je met een bepaald thema aan de slag wil.”
Waarom is de pagina Leren voor Duurzame Ontwikkeling ingericht?
“Het kan soms lastig zijn om te zien welk materiaal goed aansluit bij duurzaamheid. Niet alle docenten zijn vanzelfsprekend expert in het lesgeven over duurzaamheid en er wel mee aan de slag willen gaan. Daarom hebben we de pagina Leren voor Duurzame Ontwikkeling gemaakt. Docenten van verschillende vakken kunnen hier over allerlei onderwerpen die met duurzaamheid te maken hebben lesmateriaal vinden.”
Wat kunnen docenten verwachten van de pagina Leren voor Duurzame Ontwikkeling?
Hier kunnen docenten lesmateriaal vinden dat gericht is op duurzaamheid in brede zin. Het gaat niet alleen over de groene thema’s als de aarde, biodiversiteit en ecosystemen, maar ook over hoe we duurzaam met elkaar om kunnen blijven gaan. Zo vind je er ook thema’s als gezondheid en gelijkheid. We baseren de pagina op de 17 Sustainable Development Goals. Dit zijn de doelen opgesteld door de Verenigde Naties om de wereld een betere plek te maken in 2030.”
Hoe kunnen docenten materiaal insturen voor deze pagina?
“Iedereen kan op deze pagina lesmateriaal delen en we houden het aanbod op WikiWijs ook in de gaten om te kijken welke publicaties goed passen. Stel dat je lesmateriaal hebt gevonden of gemaakt waarvan je denkt dat het goed op de pagina past, dan kun je dit mailen naar leermiddelen@lerenvoormorgen.org. Dan kijkt een van de leermiddelspecialisten naar het materiaal en beoordeelt hij of zij of het op de pagina past. Geschikt lesmateriaal wordt ook voorzien van het keurmerk Leren voor Duurzame Ontwikkeling.”
Wie zijn de leermiddelspecialisten?
“Dat zijn een aantal vrijwilligers die affiniteit hebben met onderwijs en duurzaamheid. Ik ben betrokken vanuit de biologiekant, maar we hebben ook mensen die betrokken zijn vanuit de natuurkundige en maatschappijgerichte hoek. Ook is er iemand die veel weet van de Sustainable Development Goals in het algemeen. We worden gecoördineerd en ondersteund door Coöperatie Leren voor Morgen en Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling. Als er een aanvraag binnenkomt dan pakt een van ons het op en die gaat kijken of het past bij de pagina.”
Waar letten jullie op bij het beoordelen van lesmateriaal?
“Op de websitepagina vind je de knop ‘bekijk kwaliteitscriteria’ en daar kun je zien waar we op letten als we naar lesmateriaal kijken. Het lesmateriaal dient te voldoen aan de kritische criteria en basiscriteria die er tussen staan. Dan zijn er ook nog enkele kwaliteitscriteria en die zijn bedoeld als verdere inventarisatie van het materiaal. De kern van de kritische- en basiscriteria is vooral dat er ruimte is voor leerlingen om een eigen mening te ontwikkelen, het geen reclame is, en de docent het voldoende kan gebruiken.”
Welk advies zou je willen meegeven aan docenten die aan de slag willen met de SDG’s?
“Dan zou ik hetzelfde advies willen meegeven als aan de mensen die überhaupt bezig willen met duurzaamheid: het zijn de kleine stapjes die uitmaken. Alleen al door een onderwerp net wat meer onder de aandacht te brengen, zoals uitleggen waarom je als docent tegenwoordig een herbruikbaar drinkflesje gebruikt, kun je al het verschil maken. Als je verder wil gaan werken aan duurzaamheid in de lessen, dan hoop ik dat onze wikiwijspagina een fijn beginpunt en inspiratiebron kan zijn. Dus neem vooral eens een kijkje.”
Kijk eens rond op WikiWijs!
Via onderstaande knop kom je op de pagina Leren voor Duurzame Ontwikkeling. Hier kun je voor verschillende thema’s lesmateriaal vinden voor PO, VO en MBO!
Robert Benjamins
Na de studie biologie in Wageningen is Robert het docentschap ingerold. Hij is werkzaam bij de VAVO afdeling van het RijnIJssel. Ook helpt hij studenten met het vinden van betrouwbare informatie voor bijvoorbeeld scripties als informatiespecialist bij de HAN. Als een van de leermiddelenspecialisten draagt hij bij aan de pagina Leren voor Duurzame Ontwikkeling op WikiWijs, waar je lesmateriaal kunt vinden over verschillende thema’s die verband houden met de Sustainable Development Goals.
