Van kringloopwinkel naar duurzame fashion
Met een achtergrond in de (internationale) handel ligt het niet direct voor de hand om in Rijswijk op een praktijkschool aan de slag te gaan. Toch deed Nawfal dat, nadat de directie van het Stanislas Pro hem vroeg om eens te kijken naar de Kringloopwinkel van de school, die niet goed liep.
Hij zag al snel waarom: “De winkel had helemaal niets van handel of economie waar ik de leerlingen iets over zou willen leren. Er was bijvoorbeeld geen inkoop- of verkoopbeleid.” Genoegen reden voor hem en de directie om het anders te gaan doen.
De verzameling porseleinen poesjes en ongemaakte puzzels verdwenen als eerste om ruimte te maken. Nadat de winkel was opgeruimd vroeg hij de leerlingen: waar hebben jullie zin in, om in en mee te werken? Een sport-fashion-shop, dat leek hen wel iets, dus daar gingen Nawfal en collega’s mee aan de slag.
De inkooptaak nam hij zelf voor zijn rekening. “Toen kwam bij mij wel de vraag op: hoe gaan we dat duurzaam doen? Want de kledingindustrie is de tweede meest vervuilende industrie ter wereld. Het moest dus gaan over Duurzame Fashion.”
Leermeesters brengen specifieke kennis uit de praktijk de school in
Bij alle stappen rond het opzetten van de onderneming neemt Nawfal de leerlingen mee en schakelt hij kenners uit de praktijk in: leermeesters. Dat kunnen mensen zijn die namen en logo’s ontwerpen, of iemand die alles weet van het upcyclen van kleding. Deze leermeesters brengen andere kennis mee en Nawfal kan hierdoor meer aandacht besteden aan de niveauverschillen in de klas.
Ook duurzaamheid komt bij alle aspecten van het ondernemen terug. “We kijken bij alles wat we doen naar duurzaamheid, bijvoorbeeld in de werkomstandigheden, de materialen en de milieuaspecten daarvan.”
Zijn leerlingen laat hij letterlijk zien waar restanten onverkochte kleding blijven en dat ze veel te veel geld betalen voor modemerken. Dit alles is onderdeel van de echte wereld naar binnen halen.
Om dit te kunnen doen en onder meer de leermeesters te kunnen betalen, is meer geld nodig dan normaliter beschikbaar is in de school. Hoe doe je dat?
“We willen een pilot van drie jaar aangaan, samen met partners zoals Stichting Talentontwikkeling, Coöperatie Leren voor Morgen en Coöperatie Doon. Vraagstelling is daarbij onder meer hoe je de lumpsum zo in kunt zetten dat de school bijvoorbeeld leermeesters kan inzetten om het docenten tekort tegen te gaan en tegelijkertijd de vakinhoudelijke kennis in het klaslokaal te vergroten. Ik hoop dat we in die pilot aan kunnen tonen dat het echt nodig is om lumpsum anders in te richten zodat deze vorm van leren een goede plek krijgt. “
Als ondernemer liep Nawfal ook tegen andere blokkades aan in het schoolsysteem. “Ik was gewend zelf de stappen te bepalen, de weg te vinden om mijn doel te bereiken. Maar in een schoolomgeving gelden andere regels en ligt het tempo anders. Daar moest ik wel even pas op de plaats maken.“ Een van de oplossingen die Nawfal ziet, is om de onderneming juridisch los te koppelen van de school, zodat ze er cursussen kunnen gaan geven, ook ’s avonds. Ook zouden jongeren er stage moeten kunnen lopen, vertelt Nawfal. Op deze manier zoekt Nawfal naar de mogelijkheden om in deze pilot van de kringloopwinkel een echte sociale onderneming te maken.
Tip: geef docenten meer ruimte om rond te kijken bij bedrijven uit hun branche
Het is eigenlijk best gek dat vakdocenten zo weinig tijd krijgen om zich te verdiepen in hun vakgebied, te kijken wat er in hun branche gaande is. Of dat nu de bouw is of de mode: welke technologieën worden er gebruikt, wat zijn de thema’s? Waarom zou je eigenlijk niet een tijdje bij een bedrijf mogen gaan werken, een dag in de week?
Omgaan met weerstand
Collega’s staan niet altijd te springen om een heel nieuwe methodiek. Soms is er ronduit weerstand. Nawfal zegt daarover: “Ik hoor dan vaak ‘dat gaat nooit lukken’. Het enige dat ik daarop terug kan zeggen is: ‘watch me do it’. Verder nodig ik collega’s uit om mee te kijken of om samen naar events over duurzaam onderwijs te gaan. Inmiddels merk ik dat dit effect begint op te leveren. Gewoon doorgaan dus en degene die wel enthousiast zijn verder helpen.”
Liedewij de Graaf (stichting Circuleren) onderschrijft dat. “Een grote groep docenten wil echt wel anders, maar heeft niet de tijd of weet niet goed weet waar te beginnen. Juist die docenten moeten we faciliteren.”
Leerlingen enthousiast maken: oude kleding wordt cool
Bij Nawfal worden broeken en hoodies door leerlingen gecustomized. Zo worden het unieke, coole, kledingstukken.
“Dat doen we op dit moment door gebruikte t-shirts of hoodies te bedrukken rond het thema Heritage, voorouders. Om leerlingen op weg te helpen heb ik eerst een voorbeeld gemaakt van mijn eigen Iraakse heritage: een afbeelding die de Assyrische beschaving verbeeldt. Dat inspireert hen om zelf ook ontwerpen te maken, zonder voorbeeld is zoiets totaal nieuws voor hen te abstract.”
Dit is ook waar Nawfal de link legt tussen het onderwijs en de buitenwereld. Nawfal en de andere deelnemers aan de ontmoeting benadrukken hoe belangrijk het is dat je leerlingen laat zien dat – en hoe – je met duurzaam ondernemen bestaansrecht verwerft in de buitenwereld. Dat je er je geld mee kunt verdienen. Daarom is het ook zo van belang om naar buiten te treden, met bijvoorbeeld TikTok- of Instagrampagina’s.
Afgedankte meubels die opnieuw beschilderd zijn, worden ineens wel verkocht. Kleding die uniek is gemaakt, wordt cool. Vintage klinkt heel anders dan kringloop. Laat leerlingen zien hoe duurzame waarde in de echte wereld werkt en dat het niet alleen een schoolproject is.
Reik uit, laat zien wat je doet en wat werkt
De afdronk van deze ontmoeting is dat je als school, als docent, uit moet en kunt reiken naar mensen van buiten de school. Mensen die kennis hebben van jouw vak: betrek ze in jouw klaslokaal. Haal ze als partner in de school bij jouw onderneming of project en laat leerlingen ervaren dat hun werk ertoe doet.
Tot slot: maakt het effect zichtbaar. Nawfal en collega’s hangen de SDG-doelen op een van de muren van hun lokaal waarbij ze zichtbaar maken aan welke doelen hun project een directe bijdrage levert. Zo zien de leerlingen elke dag dat zij aan de grote werelddoelen meewerken, door hun concrete bijdrage. Zo wordt duurzaam ondernemen en leren een feestje!
