Zoek op
Sluit dit zoekvak.

Effectief communiceren over duurzaamheid in het onderwijs: tips en strategieën

Duurzaamheid is een onderwerp dat overal speelt, maar hoe je erover communiceert, maakt het verschil tussen mensen inspireren of juist weerstand oproepen. Onderwijsinstellingen hebben daarbij niet alleen de taak om kennis over duurzaamheid mee te geven, maar vervullen ook een voorbeeldfunctie. Hoe zij als organisatie omgaan met duurzaamheid, beïnvloedt hoe studenten, docenten en andere betrokkenen dit thema ervaren en oppakken. Het is daarom van belang om de juiste toon en woorden te vinden die echt aanspreken. Een aantal van de volgende strategieën is deels gebaseerd op inzichten uit de bijeenkomsten van ons netwerk, waar we kennis en ervaringen met elkaar delen. Zo kun je je duurzaamheidsboodschap sterker en effectiever overbrengen.

man-legt-wat-uit

    1. Wees transparant en erken beperkingen

    Het is belangrijk om duidelijk te communiceren over wat wél kan en wat er nu al gebeurt, zonder te idealiseren. Daarnaast moet je ook realistisch zijn over wat nog niet mogelijk is of waar beperkingen liggen. Zo zorg je voor transparantie en voorkom je cynisme. Dit bouwt vertrouwen en geeft mensen een eerlijk beeld van de stand van zaken. 

    Voorbeeld: ‘We willen overal zonnepanelen plaatsen, maar dat is nu nog niet gelukt. We werken eraan en blijven onze collega’s meenemen in de voortgang.’ Op deze manier betrek je mensen en houd je het realistisch. 

     

    2. Gebruik positieve en toekomstgerichte taal

    In plaats van de nadruk te leggen op wat er misgaat in de wereld, richt je je communicatie op wat mensen kunnen bijdragen en hoe hun acties bijdragen aan een betere toekomst. Een positieve insteek, zoals “impact maken” of “bijdragen aan de toekomst”, motiveert veel meer dan negatieve boodschappen zoals rampen of problemen. Dit geeft mensen een gevoel van hoop en stimuleert hen om in actie te komen. 

    Voorbeeld: In plaats van te zeggen “Als we niet snel handelen, gaat de wereld eraan”, kun je zeggen “Door nu slimme keuzes te maken, kunnen we een gezonde en groene toekomst creëren voor onszelf en de generaties na ons.” 

     

    3. Laat zien wat je doet en handel geloofwaardig

    Communicatie gaat niet alleen over woorden; ook daden tellen. Het is essentieel dat je als instelling zelf de duurzame principes toepast die je uitdraagt om geloofwaardig te blijven. Yuverta volgt bijvoorbeeld het principe “Don’t tell them, show them” door actief te laten zien wat er al gebeurt op het gebied van duurzaamheid, zoals het scheiden van afval, het aanleggen van voedselbossen, en het ondersteunen van Green Offices op verschillende locaties. Door succesverhalen te delen en duurzame acties te tonen, zoals de “Warme truiendag” en de “Voedselverspillingschallenge”, wordt duurzaamheid tastbaar en motiverend. Door duurzaam gedrag voor te leven, versterk je je boodschap en maak je deze geloofwaardiger. 

     

    4. Haal het enthousiasme waar het zit

    Begin waar de energie zit en laat mensen zelf initiatief nemen, faciliteer dit. Opleidingen en instellingen kunnen ambassadeurs opleiden en ondersteunen met tools en trainingen, zoals een training Klimaatgesprekken. Deze ambassadeurs kunnen hun enthousiasme verspreiden binnen hun teams en netwerken, waardoor de boodschap zich als een olievlek uitbreidt. 

     

    5. Pas je taal aan de doelgroep aan

    De effectiviteit van je boodschap hangt sterk af van wie je aanspreekt. Bij bedrijfsvoering werkt een focus op feiten en cijfers, terwijl je bij studenten de nadruk kunt leggen op het effect van hun acties op de toekomst. Voor docenten kan het handig zijn om te laten zien hoe duurzaamheid aansluit bij hun vakgebied en passie voor studenten. 

    Voorbeeld: Wanneer je studenten aanspreekt, gebruik termen zoals “klimaatverandering” en “makers van de toekomst” in plaats van technische of afstandelijke termen zoals “1,5 graad opwarming”. Dit maakt de boodschap toegankelijker en persoonlijker. 

     

    6. Geef ruimte voor een eigen nuances van duurzaamheid

    Duurzaamheid is een breed begrip en kan voor iedereen net een andere nuance in zich dragen. Het is belangrijk om mensen ruimte te geven om zich in te zetten voor wat bij hen past, maar ook om hen aan te spreken in hun specifieke rol binnen de transitie. Een docent in de zorgopleidingen voelt zich bijvoorbeeld anders aangesproken dan een student bij Handel. Door specifiek te kijken naar de doelgroep en hun rol binnen de instelling, kun je gerichter communiceren en hen betrekken op een manier die voor hen relevant is. Vraag bijvoorbeeld: “Wat betekent duurzaamheid voor jou in jouw werk/studie?” en faciliteer deze gesprekken. Dit zorgt ervoor dat de boodschap aansluit bij de diversiteit binnen opleidingen en teams, en helpt om een breed gedragen en herkenbare interpretatie van duurzaamheid te creëren. 

     

    7. Vermijd dwingend en moraliserend taalgebruik

    Mensen ervaren soms een gevoel van “duurzaamheidsmoeheid” door de manier waarop ze worden aangesproken over duurzaamheid. Woorden zoals “moeten” en een moraliserende toon kunnen weerstand oproepen. Het is belangrijk om mensen niet te vertellen wat ze wel of niet moeten doen, maar om hen uit te nodigen om zelf duurzame keuzes te ontdekken en te maken. Zo voelt de boodschap positief en toegankelijk aan, zonder dwingend over te komen. 

    Voorbeeld: Zeg niet ‘We moeten stoppen met het gebruik van plastic,’ maar benadruk: ‘Laten we samen kiezen voor duurzamere alternatieven en tegelijkertijd bewuster omgaan met het verminderen van ons plasticgebruik om zo een positieve impact op het milieu te maken.’ Hiermee geef je mensen de vrijheid om zelf hun rol te ontdekken. 

     

    8. Herhaling is de sleutel

    Informatie moeiteloos opnemen is lastig, vooral als mensen overstelpt worden met berichten. Onderzoek laat zien dat mensen pas na 7 tot 12 keer blootgesteld te zijn aan een boodschap, geneigd zijn om daadwerkelijk actie te ondernemen. Herhaal dus consequent je boodschap, maar wees creatief in hoe je dat doet. 

    Voorbeeld: In plaats van dezelfde boodschap steeds te herhalen in nieuwsbrieven of op intranet, wissel je af met video’s, infographics of persoonlijke verhalen. Dit zorgt voor variatie terwijl de kernboodschap dezelfde blijft. 

     

    9. Bouw vertrouwen en faciliteer gesprekken

    Mensen zijn meer bereid om duurzaamheidsboodschappen te accepteren als deze komen van iemand die ze vertrouwen en die hen positief benadert. Faciliteer gesprekken waarin mensen hun eigen standpunten en ideeën kunnen uiten. Wees een spiegel voor de organisatie wanneer er keuzes gemaakt moeten worden en ondersteun anderen in hun zoektocht naar wat duurzaamheid voor hen betekent. 

     

    10. Maak een jaarkalender voor content

    Om duurzaamheidscommunicatie structureel en effectief aan te pakken, is het nuttig om een jaarkalender op te stellen. Hierin kunnen onderwerpen die al terugkomen binnen de opleidingen of afdelingen van je instelling opgenomen worden. Door te plannen welke onderwerpen wanneer aan bod komen, zorg je ervoor dat de boodschap consistent en relevant blijft. 

    Voorbeeld: Onderaan dit artikel vind je een aanhaakkalender van Eco-schools, met alle haakjes in het jaar die je kunt benutten in je communicatie. Dit kan dienen als inspiratie voor het plannen van je eigen content. 

     

    Conclusie: van woorden naar actie 

    De sleutel tot succesvolle duurzaamheidscommunicatie ligt in het gebruiken van positieve, toekomstgerichte taal die aansluit bij de belevingswereld van je doelgroep. Door negatief en drammerig taalgebruik te vermijden, mensen ruimte te geven voor eigen invulling, en als instelling zelf het goede voorbeeld te geven, geef je ze een handelingsperspectief dat hen motiveert om in actie te komen. Transparantie, herhaling en vertrouwen spelen hierbij een grote rol. Uiteindelijk gaat het erom dat je mensen niet alleen informeert, maar vooral inspireert en betrokken maakt. 

     

    Deel deze pagina: