Jelle Kerstjens (Circular Design Group) organiseerde een bijeenkomst, waar vijf MKB’s uit de maakindustrie hun bevindingen van de 0-meting, die zij onder begeleiding van de Circular Design Group hebben gedaan, met elkaar deelden. Een 0-meting is het startpunt van een verbetertraject waarbij de huidige situatie van een bedrijf of organisatie wordt geïnventariseerd. Door een 0-meting word je je als bedrijf bewust waar kansen liggen voor verduurzaming en circulariteit, maar het geeft ook een idee van wat je al doet. Elk bedrijf presenteerde hun bevindingen: Mark Thijssen van Montair, Rogér Keijsers van Interduct Group, Colin Dobber van MIFA, Jan Jansen van Dejatech en Paul Jacobs van Kelpagroup. Vanuit de presentaties en gesprek tussen de aanwezigen kwamen verschillende gedeelde inzichten naar voren die zij tijdens dit traject hebben ondervonden.
Acties verankeren in het bedrijf
Montair is één van de bedrijven die een 0-meting heeft uitgevoerd, begeleid door de Circular Design Group. Dagelijks houden de werknemers van Montair zich bezig met een schone, veilige en duurzame leefomgeving middels turn-key procesinstallaties over de hele wereld. Mark Thijssen: “De belangrijkste conclusie die wij uit de 0-meting hebben gehaald is dat als je duurzaamheid niet verankerd, er amper iets gebeurd. Als bedrijf ben je onbewust al met veel bezig, maar dat wordt vaak niet vastgelegd. Door alles op te schrijven krijgt het handen en voeten. Alle acties die uit de 0-meting aan verbeteringen zijn gekomen hebben we in een tijdpad gezet en worden één voor één uitgevoerd.” Bij Interduct Groep, de grootste ventilatie technische specialist van Nederland, hebben ze naar aanleiding van de 0-meting vier werkgroepen gemaakt. Rogér Keijsers: “Met elkaar hebben we kleine stappen bepaald richting 2040. Er is een duidelijke actielijst met speerpunten die wordt beheerd door een actiehouder. Zo heeft eenieder binnen het bedrijf zijn of haar verantwoordelijkheid.” In gesprek met de verschillende bedrijven kwam naar boven dat duurzaam en circulair ondernemen verankerd moet worden in het DNA van het bedrijf. Echter wordt het vaak nog gezien als los project, als iets ‘wat we erbij doen’. Dan is de kans groot dat je snel vervalt in oude patronen en processen. Om die verankering goed voor elkaar te krijgen zou het het beste zijn als één iemand volledig verantwoordelijk is voor die taak binnen het bedrijf. Iemand die als koploper voorop gaat en de rest met enthousiasme meeneemt. Dat is nu vaak nog niet het geval.
Duurzaam inkopen als ingang voor verandering
Uit de 0-metingen van alle vijf de bedrijven zaten veel inzichten en vervolgacties op gebied van inkoop. Inkoop was het onderdeel waar snel inzicht te krijgen was in de vervolgacties die genomen konden worden om te verduurzamen. Colin Dobber: “MIFA is een bedrijf dat gespecialiseerd is in aluminium profielen. Als bedrijf stellen we regelmatig de vraag: ’willen we een bepaald materiaal nog wel gebruiken?’ Samen met leveranciers kijken we naar de beste opties waarbij schadelijke grondstoffen steeds minder ingezet worden. Omdat we dat zelf willen en omdat er vanuit de Europese Unie steeds meer richtlijnen en regels komen.” Leveranciers van MIFA worden jaarlijks beoordeeld op duurzaamheid.
Meer lokale en regionale focus
De niet duurzame keuze schrijft voor: haal alles overal zo goedkoop mogelijk vandaan. Kortingen en snelheid bepalen samen wie de opdracht krijgt. Maar, zo zegt Jelle Veersma van de Circular Design Group: ”Je kunt wel korting krijgen, maar dat is altijd korting op duurzaamheid.”De duurzame keuze in de maakindustrie geeft de voorkeur aan lokaal en regionaal. Waarbij vraagstukken integraler aangevlogen worden en de kring klein blijft. Volgens de vijf deelnemers helpt het MKB bedrijven om partners in de buurt te vinden. Zoek leveranciers voor grondstoffen en alle benodigdheden om te kunnen leveren, een netwerk om gezamenlijke kennis op te bouwen en zelfs de zo geduchte concullega’s om te leren van elkaar en te bepalen hoe elkaar te versterken. Want hoe je het ook wendt of keert: in een duurzame en circulaire wereld is samenwerken de sleutel tot succes. Met een beetje concurrentie is niets mis, maar er is veel meer behoefte aan gezamenlijk leren- en oplossingen bedenken voor de grote uitdagingen.
Een veranderende vraag aan het onderwijs
Studenten kunnen voor een bedrijf van grote toegevoegde waarde zijn. Ze zijn leergierig, nieuwsgierig en hebben een jonge geest. Mark Thijssen: “Op dit moment is een student bezig met een opdracht over wat AI kan betekenen voor ons bedrijf. Het is heel bijzonder om te zien wat ze op het scherm tovert. Dat hadden wij zelf nooit gekund.” Deels omdat het veel tijd vraagt, maar ook omdat werknemers met een heel gekleurde bril kijken naar hetgeen dat moet gebeuren. Studenten hebben deze bril niet op. Of ze hebben in ieder geval een heel andere, jonge bril op. Een bril die nog niet helemaal vertrouwd en veilig is. “Die bril kunnen we goed gebruiken”, aldus Mark. Hij wil nog wel benadrukken dat het van belang is dat bij het inzetten continuïteit belangrijk is. Langdurige projecten waarin studenten niet iedere keer het wiel opnieuw uitvinden, maar op elkaar afstemmen waardoor hetgeen waar studenten mee bezig gaan ook daadwerkelijk ingezet kan worden. Ook is het zo dat de leervraag aan het veranderen is. Mark Thijssen: “Wij zijn met zulke nieuwe dingen bezig, dat we vaak de antwoorden nog niet hebben. Daar zal een school in mee moeten. Die onzekerheid omarmen en samen leren gedurende de periode dat studenten bij ons zijn.”
MKB voorin de duurzame trein
We kunnen duurzaamheid zien als een soort trein. Een trein die lang geleden is gestart met rijden, maar waarin nog meer dan voldoende plek is. Steeds meer mensen, bedrijven, overheden stappen in de trein, net zoals deze vijf bedrijven. Uiteindelijk wil iedereen in de trein richting hetzelfde: een leefbare, gezonde planeet waar mensen gelukkig kunnen leven. Maar wie bestuurt die trein? Dat is een vraag die ook gesteld werd tijdens de bijeenkomst. We kijken vaak eerst naar de grote, beursgenoteerde bedrijven. ‘Als zij gaan, dan gaan wij ook’. Of we wijzen naar de overheid en roepen dat beleid zal uitwijzen wat we gaan doen. Het algehele gevoel tijdens de bijeenkomst is dat uiteindelijk juist het MKB voorin die trein moet zitten. MKB Nederland vertegenwoordigt het overgrote deel van het bedrijfsleven dat ons land rijk is. En dus is het logisch dat daar de grootste stappen gezet kunnen worden. Er komt een moment dat de grote bedrijven moeten. Dat ze niet langer kunnen wegkijken en drastisch moeten versnellen. Colin Dobber: “Dan moet je als MKB je duurzame opties gereed hebben, want anders gaan ze door naar de volgende.”
Duurzame positionering- en bewustwording
Er is nogal wat te zeggen over het vermarkten van duurzaamheid en circulariteit. Veel marketing en sales wordt ervaren als greenwashing; een bedrijf dat slechts een klein beetje verduurzaamt en veel groter verkondigt. Echter kun je je als bedrijf wel degelijk onderscheiden en als duurzame koploper op de kaart zetten, mits je product klopt. Je kunt je bestaande en nieuwe klanten goed meenemen in jouw reis op weg naar 100% circulariteit, zoals de Interduct Groep. Rogér: “We laten zien waarom het belangrijk is om met duurzame producten te werken en wat voor effecten niet duurzame producten hebben in bepaalde ruimtes.” Colin: “Bij MIFA verwerken we duurzaamheid in onze USP’s en denken daardoor bij iedere productgroep na over wat de ‘beste’ keuze is.” Door kritische vragen te stellen en het verzamelen van data kan MIFA de klant goed bedienen en hen altijd meerdere, onderbouwde opties aanbieden. “Dan worden de klanten zich ook bewust van de gevolgen van de keuze die ze maken”, aldus Colin. Bij Interduct Group geven ze klanten inzicht in de CO2 die bespaard wordt bij de duurzame keuzes. Rogér: ”We nemen de klanten mee in het verhaal en dat heeft inmiddels voor veel gewonnen, duurzame offertes gezorgd.”
Maar wat als jouw klanten niet voor duurzaamheid kiezen? Wat als de klant toch voor snel en goedkoop wil gaan? De deelnemende bedrijven stoeien nog met de klantvraag vs. eigen wens om te verduurzamen. Colin: “Uiteindelijk zal iedereen, door druk vanuit de maatschappij, de overheid en de Europese Unie om moeten.” Ook de klanten van MKB-bedrijven.” En dan kun je er volgens de deelnemers maar beter klaar voor zijn!
