Dit artikel is onderdeel van het Regioportret Rotterdam (artikel 2/3). Daarmee brengen we in beeld hoe onderwijs en bedrijfsleven in regio Rotterdam samenwerken aan ‘circular skills’: de vaardigheden die nodig zijn in de circulaire economie van de toekomst. We hopen andere regio’s te inspireren en zo de transitie naar de circulaire economie te versnellen.
TIP (Talent Innovation Pool) is een learning community van derdejaars studenten van de Hogeschool Rotterdam en young professionals uit het bedrijfsleven. Samen werken zij aan een innovatievraagstuk op het gebied van circulair en emissieloos bouwen. Het doel van TIP is onderwijs en het bedrijfsleven meer met elkaar te verbinden en middels opgave gerichte projecten de transitie in de bouw te versnellen.
Waar veel bedrijven nu nog in oude gewoontes blijven hangen zijn de bedrijven die actief zijn binnen TIP dagelijks bezig met het ‘bouwen van morgen’. Waarbij afval geen afval meer is en de uitstoot zo goed als nul. Meijs Ingenieurs & Uitvoering en Constructif zijn twee van die bedrijven. We spraken Dick van Veelen, algemeen directeur bij Meijs Ingenieurs & Uitvoering, Karl Messinger, adviseur Duurzaamheid en Circulariteit bij Constructif en Erik Stam, algemeen directeur bij Constructif bij het Rotterdamse Innovation Dock, over de transitie in de bouw, hoe we die kunnen versnellen en hoe TIP daaraan bijdraagt.
Wat merken jullie van de transitie in de beroepspraktijk?
Dick: “We zitten nog maar in het prille begin en wat je vooral ziet is dat veel mensen nog niet zo goed weten wat er mogelijk is op het gebied van onder andere circulair bouwen. Die onwetendheid slaat om in een soort angst waardoor mensen dichtslaan en het dan maar niet doen.” Er zijn heel goede oplossingen zoals het hergebruik van bakstenen en hout. Hardhout wordt in de meeste gevallen uit landen als Borneo gehaald, maar dat wordt straks alleen maar duurder. Je kunt in het hele sloopproces prima hout uit een pand halen en daar nieuw hardhout van maken. Helaas krijgen deze oplossingen vaak nog niet het podium dat ze verdienen door gebrek aan marketingkracht of bewezen diensten. “We weten waarom we om moeten naar bewust en duurzaam bouwen. De grote vraag is nu: hoe en wat?” aldus Karl. Erik is ervan overtuigd dat het ‘m in nog meer bewustwording zit. “Voor een lange tijd hebben we in een maatschappij gezeten waarin we heel erg trots waren als we iets op Alibaba hadden besteld en hetgeen we besteld hadden met een groot schip uit China kwam.” Die omslag is gaande. Mensen voelen dat dat eigenlijk niet meer kan, vooral de jeugd.
En dat die jeugd dan vervolgens onderwijs geniet dat niet helemaal meer van deze tijd is, valt voor de heren niet te begrijpen. “Het is bijzonder hoe het onderwijs studenten nog voorbereidt op een toekomst die er niet zal zijn. De mensen die we vandaag de dag opleiden gaan over tien jaar op een heel andere manier hun werk uitvoeren dan we nu doen,” aldus Dick. Karl vult aan dat veel studenten al veel meer bezig zijn met duurzame waardecreatie, waarbij ecologie, economie en sociale aspecten samen worden gebracht. Dus dat rijmt dan niet met wat ze op school geleerd krijgen. En precies daar ligt een kans voor het bedrijfsleven. Door in een vroeg stadium betrokken te zijn en ervaringen uit te wisselen.
TIP brengt onderwijs en bedrijfsleven samen
Erik: “Het mooie van TIP is dat studenten heel gericht met ons aan een opdracht werken. Studenten zijn jong, zitten nog niet zo vast in patronen en denken veel meer in mogelijkheden. De studenten van vandaag zijn de werknemers van morgen. Daarom vinden we het bij Constructif belangrijk om vroeg de samenwerking met studenten aan te gaan, kennis met elkaar te delen en samen kennis op te doen. Op die manier blijven we, als maatschappij en als Constructif, in ontwikkeling”. Karl: “Studenten hebben nog een bepaalde onbevangenheid en naïviteit die je soms keihard nodig hebt.” Zo was er vanuit Constructif de opdracht om een biobased en biodiverse muur te maken. De creatieve en innovatieve input vanuit de studenten in combinatie met de praktische kennis vanuit ons heeft tot een heel mooi eindresultaat geleid. Een ander project ging over emissieloos bouwen en hoe je afval op een betere manier kan vervoeren. Wat we hebben gemerkt is dat studenten vaak veel verder gaan in hun denken dan wij als bedrijf.”
Dat betekent volgens Erik wel dat je continu moet bijsturen en dat is soms een uitdaging. “Ging het gister nog zo, kan het morgen anders gaan.” Maar dat is ook wat de transitie vraagt van ons allemaal; iedere keer bijschaven. ” Sommige mensen voelen daar wat ongemak. Door met elkaar in gesprek te blijven en open te blijven staan, kun je heel veel met elkaar bereiken in een relatief kort tijdsbestek.”
Dick: “Ik geloof heel erg in verbinding tussen scholen en het bedrijfsleven. Dat je die als het ware in elkaar schuift en je samen de verandering integreert. Dus niet zozeer dat de docent een miljoen dingen moet aanleren, maar dat we met elkaar de versnelling ingaan en dus ook samen leren, fouten maken en vooruitgang boeken. En dat kan door studenten vroeg te betrekken in het bedrijfsleven.”
Hoe kunnen we de transitie versnellen?
Door uiteraard veel meer te laten zien hoe het ook kan en te focussen op die bewustwording. Maar je moet het tevens financieel aantrekkelijk maken. Dick: “Bij Meijs zijn we een aantal jaar geleden gestart met het maken van een businessmodel rondom circulariteit. Want als je tegen een klant kunt zeggen dat circulair bouwen op de lange termijn voordeliger is dan lineair bouwen is dat een no-brainer. En het werkt echt. Veel opdrachtgevers kiezen nu voor het circulaire pad. En als je ze dan meeneemt in het verhaal over wat ze allemaal bijdragen en vooral niet verspillen worden ze nog enthousiaster en zullen ze niet gauw meer kiezen voor lineair.
Samenwerking is daarin de sleutel tot succes. Dick: “In een ideale wereld gebruiken we geen of zo min mogelijk nieuwe materialen en maken we processen transparant waardoor we veel meer van elkaar kunnen leren.” We moeten duurzaamheid niet langer alleen als ecologische uitdaging zien, maar meer als een systeem waarin we ecologische, economische en sociale waarden creëren. Dat alles wat we doen waarde creëert voor mens, milieu en maatschappij, aldus Karl.
Auteur: Clarisse Kers-van der Veld
Meer weten over het opleiden voor een inclusieve, duurzame toekomst?
Erik Stam
Erik is algemeen directeur bij Constructif. Constructif renoveert, verbouwt, transformeert, verduurzaamt en onderhoudt bestaand vastgoed voor zowel de woning- als de utiliteitsbouw. Ze zijn sterk in het efficiënt organiseren van beheer en onderhoud van (huur-)woningen. Maar ook minstens zo ervaren in het verbouwen, renoveren en transformeren van bestaand vastgoed, zoals kantoren, onderwijsgebouwen en dergelijke.
Dick van Veelen
Dick van Veelen is algemeen directeur bij Meijs Ingenieurs & Uitvoering. Deze organisatie heeft alles in huis om bouwprojecten succesvol te realiseren: ze hebben de kennis om te adviseren en projecten te begeleiden. Daarnaast ook de kunde om het succesvol uit te voeren.
Karl Messinger
Als adviseur Duurzaamheid en Circulariteit bij Constructif en als Young Professional bij TIP houdt Karl zich graag bezig met meervoudige waardecreatie. Hij weet als geen ander dat de bouwsector verandert en grote uitdagingen kent op het gebied van verduurzaming en energietransitie.
