In aanloop naar dit artikel zijn we in gesprek gegaan met Daan de Kruijf. Daan is inmiddels drie jaar actief voor Leren voor Morgen als projectmanager van Circular Skills. Volgens Daan is de manier waarop we omgaan met de wereld onlosmakelijk verbonden met de manier waarop we omgaan met elkaar. Dit moet fundamenteel anders als we een houdbare wereld met elkaar willen realiseren. In dit gesprek leggen we de focus op de transitie richting de circulaire economie. Want hoe gaan we deze transitie eensgezind construeren en hoe verhoudt het Circular Skills project zich tot deze transitie?
De circulaire economie
In 2017 werd het grondstoffenakkoord gesloten, sindsdien is de circulaire economie een veelbesproken onderwerp binnen het bedrijfsleven. In dit akkoord is namelijk afgesproken dat we anders moeten omgaan met onze grondstoffen. Dit met het doel om in 2050 volledig circulair te zijn. Maar wat bedoelen we precies met een circulaire economie? De transitie naar een circulaire economie is één van de oplossingen om de klimaatcrisis binnen de perken te houden. Dit kan worden gezien als één van de smaken binnen duurzame ontwikkeling. Circulaire economie betekent het sluiten van kringlopen, zodat grondstoffen hun waarde zoveel mogelijk behouden en dus niet verloren raken. Een circulaire economie is meer dan dit volgens Daan. Als je dieper gaat graven zie je circulariteit op verschillende niveau’s terug. Dan wordt circulariteit niet alleen een oplossing voor het sluiten van kringlopen maar ook een kringloop van kennis om een inclusieve en duurzame wereld te creëren.
Door de jaren heen heeft de circulaire economie steeds meer vorm gekregen. Per sector zijn verschillende afspraken gemaakt om de doelen te behalen. Één van deze afspraken was dat er circulaire skills ontwikkeld moesten worden. Deze circulaire skills bevatten de vaardigheden die van werknemers worden gevraagd in de circulaire economie. Deze vaardigheden zorgen er niet alleen voor dat mensen kunnen bijblijven in deze nieuwe economie maar ook dat verschillende groepen en individuen deze transitie kunnen aanjagen. Om dit te bewerkstelligen kregen wij, als Leren voor Morgen, vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de opdracht om een impuls te geven aan het ontwikkelen van circulaire vaardigheden binnen het onderwijs. Circular Skills was een feit!
Circular Skills
Ten eerste was het de zaak om de kloof tussen het beroepsonderwijs en de beroepspraktijk in de circulaire economie in kaart te brengen. Hierbij zijn we gaan onderzoeken welke vaardigheden er binnen het onderwijs nodig zijn om deze kloof te overbruggen. Het tweede aspect was dat we als organisatie hebben gekeken naar wat er nodig was om de vaardigheden daadwerkelijk over te brengen. Welke omstandigheden moet je cultiveren in het onderwijs zodat leerlingen en studenten de juiste vaardigheden kunnen ontwikkelen? Tot slot was verankering van groot belang. De circulaire vaardigheden moeten een structurele plek krijgen in het schoolsysteem en moeten worden verankerd in het DNA.
Het programma is enorm coöperatie-eigen. Er zijn ontzettend veel initiatieven in Nederland die werken aan het opleiden voor een circulaire transitie. Hier willen we niet nog een initiatief naast plaatsen; het is aan ons als coöperatie de taak bestaande initiatieven te verbinden zodat ze elkaar gaan versterken. Circular Skills is een systematische en strategische aanpak om richting te geven aan de transitie. Dit is dan ook een concrete invulling van onze missie en werkwijze: binnen Circular Skills werken we samen aan innovatieve oplossingen, die aansturen op systeemveranderingen voor duurzame ontwikkeling binnen het onderwijs. Op deze manier kunnen we het huidige systeem, een lineaire economie, ombuigen tot een circulaire economie.
Deze aanpak heeft ons erg veel gebracht, het heeft namelijk veel innovatie energie opgewekt binnen het onderwijs. Hier zijn veel lokale en kleinschalige oplossingen uit voort gekomen. Door de jaren heen is Circular Skills enorm gegroeid. Dat heeft ervoor gezorgd dat we nu in een nieuwe fase terecht zijn gekomen. Met zoveel verschillende partners binnen het project die elk hun eigen initiatieven hebben, verandert de vraag. Dan ligt de focus niet meer op het op gang brengen van verschillende initiatieven maar wat er gebeurt nadat je een project hebt opgestart. De focus verschuift naar het verbinden van projecten op de langere termijn die structureel stand kunnen houden. Dit jaar nemen we de regio als uitgangspunt. Hierbij kijken we naar de transitie binnen een bepaald gebied die specifieke eigenschappen bezit van die regio.
De eerste stap hierin is dat we het plaatselijke onderwijs, bedrijfsleven en de overheid met elkaar verbinden. Zo kunnen zij de handen ineenslaan om de transitie binnen hun regio vorm te geven. Er wordt een collectief doel voor de lange termijn opgesteld. Aansluitend starten we vanuit Circular Skills een praktisch project, dit project zet de eerste stap richting het collectieve doel. Daaropvolgend zetten we de tweede stap. Circular Skills verbindt praktische projecten uit verschillende regio’s die zich met hetzelfde thema bezighouden. Zij zitten vaak met dezelfde procesvragen en kunnen elkaar vooruithelpen. Op die manier ontstaat er vanuit de regio een micro-netwerk dat zich ontwikkelt tot een landelijk netwerk. Dit landelijke netwerk stimuleert de transitie. Dit is precies het effect dat Circular Skills probeert te bewerkstelligen.
Visie op de toekomst
Volgens Daan kan niemand alleen volledig overzien waar we met deze transitie naar toe gaan. De samenwerking binnen Circular Skills zorgt ervoor dat we op één lijn blijven. We vormen geleidelijk een collectief beeld bij de toekomst die we aan het materialiseren zijn. Door de jaren heen krijgen we een steeds duidelijker beeld van de toekomst waar we aan bouwen. Als Leren voor Morgen willen we voornamelijk eensgezindheid binnen de transitie teweegbrengen. Het geheel lijkt soms erg chaotisch en complex. Als draden die alle kanten op lopen. Toch vormen deze draden wel degelijk een web. Er zijn geen vaste kaders waarin bewogen moet worden, het is een organisch proces. Wat we als Leren voor Morgen wel kunnen doen, is dat we streven naar een harmonie tussen deze processen, waardoor we in sync met elkaar zijn en onze neuzen dezelfde kant op wijzen. Op die manier ontstaat er synergie binnen het netwerk van Circular Skills.
De Circular Skills Film
Wij, het team van Leren voor Morgen en haar partners, zijn enorm trots dat de Circular Skills Film gelanceerd is. De film vertelt het verhaal van het werk dat we als netwerk doen. Door het naar buiten brengen van ons verhaal geven we vorm aan de samenwerking. Zo komen verschillende verhalen aan het licht om de bijhorende projecten eigenaarschap te geven. De film fungeert als vehikel om de samenwerking robuuster te maken. Daarnaast willen we dit verhaal natuurlijk met de wereld delen zodat we allerlei groepen en individuen kunnen inspireren om mee te doen!
Doe mee!
Werk je in het onderwijs? Ontdek! Ga de school uit, kijk in je omgeving en onderzoek hoe jij een bijdrage kan leveren. Zoek uit hoe je leerlingen en studenten kan betrekken.
Werk je in het bedrijfsleven? Betrek het onderwijs bij wat je doet. Als je de transitie maakt richting circulariteit betrek het onderwijs dan in een vroeg stadium.
Ben je een student? Ga op zoek naar kansen en initiatieven die aansluiten bij jouw interesses. Kijk bijvoorbeeld naar het nationale talentprogramma Leadership for the Circular Transition. Neem er geen genoegen mee als jouw school geen aandacht besteedt aan de transitie. Trek je docent aan de mouw en zet het op de agenda!
Er zijn verschillende manieren om bij Circular Skills betrokken te raken. Waar haak jij bij aan?
